- Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ
- Sản phụ khoa
- Nguyên Giám đốc
- Bệnh viện Hùng Vương
Trò chuyện cùng PGS TS BS Vũ Thị Nhung: Cả một đời đồng hành cùng sản phụ
Chị còn là BS mát tay, thương yêu bệnh nhân hết mực. Chưa kể, với vai trò là Chủ tịch Hội Phụ sản TP.HCM, Hội đã tập hợp, hỗ trợ các Hội viên nâng cao kiến thức, kỹ năng chuyên môn, ứng dụng những kết quả nghiên cứu khoa học thuộc chuyên ngành Sản Phụ Khoa thông qua những chương trình đào tạo liên tục, những Hội nghị, hội thảo Khoa học do Hội tổ chức định kỳ hàng năm.
Nhận nhiệm vụ giám đốc, khi BV Hùng Vương được mệnh danh là BV “8 không”, rồi sau đó, trở thành bệnh viện công lập đầu tiên của TP.HCM xây dựng theo chủ trương kích cầu để có một bv khang trang, hiện đại... Chị cũng là BS tình nguyện từ giã cuộc sống của một “tiểu thơ” giữa trung tâm Sài Gòn vào những năm đầu giải phóng, về Bến Tre sống trong khu tập thể thiếu thốn đủ bề với mong muốn làm điều tốt nhất cho bệnh nhân... Chị còn là BS mát tay, thương yêu bệnh nhân hết mực. Chưa kể, với vai trò là Chủ tịch Hội Phụ sản TP.HCM, Hội đã tập hợp, hỗ trợ các Hội viên nâng cao kiến thức, kỹ năng chuyên môn, ứng dụng những kết quả nghiên cứu khoa học thuộc chuyên ngành Sản Phụ Khoa thông qua những chương trình đào tạo liên tục, những Hội nghị, hội thảo Khoa học do Hội tổ chức định kỳ hàng năm.
1/ Được biết, từ 2002 -2007, nhận nhiệm vụ Giám đốc Bệnh viện Hùng Vương khi BV đối diện với muôn vàn khó khăn, không mạng điện thoại, không ống thoát hơi, không truyền thông, không hệ thống thông gió, không hệ thống cáp truyền hình, không hệ thống mạng vi tính, không hệ thống điều hoà và không dự trù cả máy phát điện công suất 1.000KVA. BS chắc hẳn còn nhớ về giai đoạn cực kỳ khó khăn ấy?
Lúc đó là cuối năm 2001 và cũng là lúc tôi chính thức được bổ nhiệm làm Giám đốc trong muôn vàn khó khăn: kinh nghiệm ít ỏi trong khi vận hành một bệnh viện, mà lại là một bệnh viện phải vừa làm việc không được nghỉ ngày nào, vừa phải bảo đảm công trình xây dựng không được sai sót. Khó khăn chồng chất khi vừa phải làm quản lý chuyên môn vừa giám sát thi công. Tuy vất vả như thế, nhưng đó là một kỷ niệm đẹp, một dấu son trong cuộc đời mà tôi không thể nào quên. Hãy nhìn lại hình ảnh một bệnh viện trăm tuổi cũ kỹ xuống cấp trầm trọng, được thay thế bằng một tòa nhà mới rực rỡ, cao to, vững chắc, thì mọi mệt nhọc đều tan biến, cũng giống như người mẹ sau những giờ phút chuyển dạ khó khăn, đau đớn, được thở phào nhẹ nhõm, lòng tràn đầy hạnh phúc khi nhìn đứa con yêu quí chào đời.
2/ Thực hiện chủ trương kích cầu (vay để xây) của UBND TP.HCM, BS đã lèo lái để bệnh viện Hùng Vương được khánh thành với 800 giường bệnh và nhập được nhiều máy móc kĩ thuật hiện đại và là điểm đến của nhiều bệnh nhân khắp mọi nơi. BS đã làm gì để đưa BV đi lên từ gian khó?
Bệnh viện Hùng Vương là bệnh viện công lập đầu tiên của TP.HCM xây dựng theo chủ trương kích cầu, nên chưa có ai cho tôi kinh nghiệm về vấn đề này. Tôi làm được những điều đó nhờ lòng yêu nghề và ý nghĩ cống hiến vì hạnh phúc của người bệnh, tránh tình trạng xây rồi không sử dụng được trong khi bệnh nhân cần có nơi chăm sóc sức khỏe chất lượng, tiện nghi. Vì vậy, tôi đã tranh thủ sự ủng hộ của các cấp lãnh đạo từ UBNDThành phố đến Sở Y tế và các sở ban ngành liên quan đến xây dựng và cả báo chí nữa. Ai ai cũng nhiệt tình hỗ trợ, động viên tinh thần để tôi không nản chí, nên dù dự án xây bệnh viện mới tăng từ 66 tỷ đội lên 82 tỷ, Thành phố vẫn phê duyệt cho dự án này. Đã có những buổi họp với đại diện Ủy ban và các sở ban ngành kéo dài từ 2g chiều đến 9 giờ tối để tìm cách tháo gỡ khó khăn. Kết quả là sau 2 năm xây dựng, bệnh viện đã hoàn thành trong niềm vui chung của cả thành phố, với lễ khánh thành rực rỡ vào ngày 6/2/2004. Đến hôm nay, bệnh viện vẫn tự hào là nơi đáng tin cậy trong lòng người bệnh và gia đình bệnh nhân.
Khoa Sản BV Nguyễn Đình Chiểu Bến Tre
3/ Ngay khi vừa tốt nghiệp Đại học Y khoa Sài Gòn, BS đã tình nguyện về Bến Tre công tác. Để rồi mười năm chị gắn bó với vùng đất Bến Tre, vừa là trưởng khoa sản BV Nguyễn Đình Chiểu, vừa là giáo viên kiêm nhiệm bộ môn sản phụ khoa của Trường trung học Y tế Bến Tre, tham gia đào tạo chín khóa y sĩ đa khoa để cung cấp cho mạng lưới y tế tỉnh. 10 năm ấy có ý nghĩa như thế nào với BS và con đường mà BS đã chọn?
Ít ai ở Bến Tre biết rằng, trước khi về đây tôi là một “tiểu thơ” sống trong ngôi nhà 5 tầng giữa trung tâm Saigon. Thế mà về Bến Tre, tôi đã sống trong khu tập thể của trường trung học y tế ở một căn phòng cạnh gầm cầu thang, diện tích đủ để kê 2 chiếc giường đơn ghép lại, 1 chiếc bàn làm việc dài 1,2m với 2 chiếc ghế dựa vừa đủ cho 2 vợ chồng có chỗ ngồi ăn cơm. Điện năm đó (1978) chỉ sáng 2 tiếng đồng hồ từ 7g-9g tối, sau đó phải thắp đèn dầu. Không có nước máy mà phải dùng nước bơm lên từ sông và lóng phèn, phải hứng từng giọt nước mưa... Nhờ đó tôi mới cảm nhận sự hạnh phúc khi trời mưa, được uống những giọt nước mưa trong vắt, ngọt ngào mà nếu ở thành phố tôi sẽ không bao giờ có cơ hội có được cảm giác đó. Sau mười năm công tác ở đây, tôi đã học được nhiều điều: trong khó khăn, buộc mình phải tìm phương cách để giải quyết công việc sao cho phù hợp với hoàn cảnh. Nhờ vậy tôi đã rèn luyện được tính kiên nhẫn, năng động, sáng tạo, biết tổ chức để khắc phục khó khăn... Tôi nghĩ các bạn sinh viên mới ra trường nên đi về tỉnh hoặc y tế cơ sở một thời gian thì sẽ sớm trưởng thành và tự tin hơn những người chỉ làm việc trong điều kiện đầy đủ của thành phố. Cũng nhờ được sống trong hoàn cảnh khó khăn đó nên khi đảm nhận công việc quản lý bệnh viện Hùng Vương ở thời điểm không thuận lợi, tôi đã có thể tự tin vượt qua khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ.
4/ Gắn bó với BV Hùng Vương không chỉ với vai trò quản lý, BS còn rất mát tay, thương yêu bệnh nhân hết mực. Chắc chắn có rất nhiều kỷ niệm, những ca ấn tượng mà BS vẫn nhớ đến bây giờ?
Hơn 40 năm trong nghề, chắc chắn tôi đã gặp rất nhiều ca bệnh thật ấn tượng, nhưng có một trường hợp ở BV Nguyễn Đình Chiểu - Bến Tre mà đến bây giờ tôi vẫn không quên: hình ảnh người chồng cõng vợ có thai 6 tháng chạy bộ từ cổng bệnh viện vào khoa sản, nhưng anh ta luôn lấm lét liếc nhìn tôi như sợ một điều gì. Khi khám cho người vợ thì tôi phát hiện ra đây là bệnh nhân đã trốn viện sau sanh cách đó hơn 1 năm vì sợ triệt sản. Sản phụ năm trước có thai lần thứ 8 bị sản giật, nằm hôn mê gần 1 tuần sau khi sanh mới tỉnh, con chết trước khi chuyển dạ. Lúc đầu, sau khi sản phụ hồi tỉnh, tôi đã động viên 2 vợ chồng nên triệt sản vợ hoặc chồng để đề phòng bệnh tái phát nếu có thai lần nữa. Họ giả vờ đồng ý rồi tìm cách trốn viện hôm chuẩn bị lên bàn mổ. Lần này, sản phụ lại bị tiền sản giật nặng sớm, huyết áp tăng 180/110. Biến chứng nhau bong non xảy ra trước khi chuyển dạ nên phải mổ sanh khẩn cấp. Bệnh nhân tử vong trên bàn mổ để lại 7 đứa con còn nhỏ dại ở nhà. Người chồng đã nghẹn ngào xin lỗi và ân hận vì nếu năm trước để vợ triệt sản thì bây giờ con đâu phải mồ côi mẹ. Bài học quá đắt vì chỉ sau khi mất một mạng người thì người ta mới tin lời thầy thuốc.
5/ Nhắc đến PGS. TS Vũ Thị Nhung, người ta còn nhắc tới hình ảnh vị nữ giám đốc khởi xướng cho việc tách rời và thành lập khoa hiếm muộn tại TP.HCM để mang tiếng cười trẻ thơ tới những cặp vợ chồng hiếm muộn từ năm 2001. Tuy nhiên, để đi đến được những thành công như hiện nay về công tác điều trị hiếm muộn là cả một quá trình gian nan, vất vả mà các y bác sĩ ở nơi đây phải vượt qua. 2004, hai bé gái song sinh chào đời từ ca thụ tinh trong ống nghiệm là thành công đầu tiên của bệnh viện Hùng Vương về hiếm muộn. BS có thể chia sẻ thêm với độc giả về bước ngoặc quan trọng này?
Tuy Việt Nam vẫn còn đang có tỷ lệ sinh cao, nhưng nhu cầu chữa hiếm muộn cũng ngày càng trở nên cấp bách. Vì vậy, bệnh viện Hùng Vương đã tiến hành triển khai chữa trị các trường hợp hiếm muộn cho các cặp vợ chồng từ trước năm 2000. Tuy nhiên, sau một thời gian dài hoạt động, các phương pháp chữa trị ở đây vẫn không mang lại một kết quả nào. Tôi cho rằng: "Không có lý do gì mà mình lại không làm được, trong khi các chuyên khoa hiếm muộn của bệnh viện khác đã có nhiều thành công trên lĩnh vực này”. Sau nhiều lần nghiên cứu, tôi nhận thấy nguyên nhân khiến chúng tôi thất bại là vì không có điều kiện đầy đủ về máy móc, khoa học hiện đại cũng như Bác sĩ có chuyên môn sâu. Tôi đã mạnh dạn tách khoa kế hoạch gia đình và xây dựng khoa hiếm muộn tại bệnh viện nhằm tạo điều kiện cho các bác sĩ có môi trường làm việc, nghiên cứu tốt hơn. Bên cạnh đó, tôi cũng đưa ra các chiến lược trang bị nhiều thiết bị hiện đại, gửi người đi học trong nước và cả ở nước ngoài mặc dù cũng gặp những ý kiến cản trở không đồng tình phát triển chuyên khoa này. Quả nhiên, sự cố gắng, nỗ lực của chúng tôi đã mang lại những thành công ban đầu. Đó chính là sự kiện ngày 31/5/2004, hai bé gái song sinh của chị Thu Trinh chào đời từ ca thụ tinh trong ống nghiệm là thành công đầu tiên của bệnh viện Hùng Vương về hiếm muộn. Bước khởi đầu này đã tạo đà cho việc chữa trị hiếm muộn ngày càng tiến bộ hơn. Từ chỗ, mỗi ngày chỉ có một vài người đếm được trên đầu ngón tay đến điều trị, cho đến nay, chúng tôi không thể nào đếm được số lượng các cặp vợ chồng hiếm muộn đến điều trị. Và mỗi năm, tỉ lệ thành công trong công tác chữa trị hiếm muộn tăng lên rõ rệt.
6/ Các vấn đề được quan tâm nhiều nhất trong ngành sản phụ khoa hiện nay là gì thưa BS?
Slogan hiện nay của Bệnh viện Hùng Vương là “Đồng hành cùng bạn, vượt cạn an toàn”. Như vậy điều quan tâm nhiều nhất trong ngành là sanh đẻ an toàn, mẹ tròn con vuông. Muốn như vậy, cần tích cực phòng ngừa các tai biến sản khoa mà đứng đầu là băng huyết sau sanh, tiếp đến là sản giật, vỡ tử cung (tình huống này hiện dễ xảy ra vì tỷ lệ mổ sanh nhiều, sẹo mổ cũ dễ bị vỡ khi chuyển dạ), nhiễm trùng hậu sản, uốn ván rốn và phá thai không an toàn. Bên cạnh sản khoa, việc phòng chống các bệnh phụ khoa thông thường cũng không kém phần quan trọng bao gồm dự phòng và kiểm soát ung thư cổ tử cung, ung thư vú, bệnh lây truyền qua đường tình dục, nhất là trong nhóm tuổi vị thành niên. Vấn đề truyền thông giáo dục sức khỏe giữ vai trò rất quan trọng trong sự nâng cao hiểu biết của mọi người, nhờ vậy, họ biết cách bảo vệ sức khỏe sinh sản của mình. Chính vì vậy, tôi thường tham gia chương trình tuyên truyền giáo dục sức khỏe trong cộng đồng và giáo dục giới tính trong các trường trung học.
7/ Tỉ lệ sinh mổ đang ngày càng gia tăng. Nguyên nhân từ đâu và ý kiến của BS về xu hướng này?
Nguyên nhân tăng tỷ lệ mổ lấy thai (MLT) có thể là do:
Về phía người bệnh
Số người sanh con so tăng làm tăng nguy cơ sanh khó.
Mẹ lớn tuổi mới mang thai.
Máy theo dõi tim thai giúp phát hiện sớm những trường hợp suy thai và vì vậy phải MLT để cứu thai nhi.
Nhiều can thiệp sớm vào quá trình chuyển dạ dễ dẫn đến phải MLT: Tăng co khi cổ tử cung không thuận lợi.
Ngôi thai bất thường, đặc biệt là ngôi mông.
Song thai.
MLT thay cho thủ thuật kéo kềm cao và trung bình.
MLT trong trường hợp có vết mổ lấy thai cũ. Khi đã có MLT cũ thì người ta có khuynh hướng mổ lấy thai lập lại trong những lần mang thai kế tiếp (90%).
Càng ngày càng có nhiều người muốn MLT mà không có lý do y khoa nào như sợ đau đẻ, muốn giữ sự rắn chắc của TSM như khi chưa sanh, sanh theo lá số tử vi. Vấn đề quan trọng là sản phụ và thân nhân chưa hiểu rõ về lợi và hại của MLT, trong tư tưởng họ luôn nghĩ rằng MLT là an toàn nhất cho mẹ và con.
Về phía Bác sĩ
Chi phí trả công cho bác sĩ MLT cao hơn đỡ sanh thường nên họ cũng thích mổ sanh hơn phải theo dõi sanh thường và vì MLT không mất nhiều thời gian như khi theo dõi để sanh thường (20 - 30ph thay vì 12 giờ).
82% BS mổ sanh vì sợ bị kiện thưa không theo dõi để xảy ra tai biến. Do đó, ca mổ thường thực hiện vào ban ngày và trong những ngày làm việc.
Mổ theo yêu cầu dễ dàng ở các bệnh viện tư vì bệnh nhân trả chi phí cao hơn sanh thường.
8/ Giữ vai trò là Chủ tịch Hội Phụ sản TP.HCM, nhiều năm qua, Hội đã hỗ trợ các Hội viên nâng cao kiến thức, kỹ năng chuyên môn với các hoạt động thường xuyên. Điều này đã góp phần “ra hoa kết quả” như thế nào cho công việc điều trị, thưa BS?
Người thầy thuốc là người học suốt đời vì khoa học phát triển không ngừng với tốc độ chóng mặt. Nếu thầy thuốc không cập nhật kiến thức thì việc chẩn đoán và điều trị bệnh sẽ lạc hậu và như vậy sẽ không thể cứu bệnh nhân khỏi bệnh. Vì thế mục tiêu hoạt động của Hội là tập hợp, hỗ trợ các Hội viên nâng cao kiến thức, kỹ năng chuyên môn, ứng dụng những kết quả nghiên cứu khoa học thuộc chuyên ngành Sản Phụ Khoa thông qua những chương trình đào tạo liên tục, những Hội nghị, hội thảo Khoa học do Hội tổ chức định kỳ hàng năm, Trong các hội nghị khoa học, các chuyên gia sẽ có dịp chia sẻ kinh nghiệm cho các lớp đàn em, nhờ vậy, sẽ bớt những sai sót chuyên môn gây tổn hại cho bệnh nhân. Ngoài ra, họ còn có thể phổ biến những phương pháp điều trị mới có khi chưa kịp cập nhật trong sách giáo khoa giúp các bác sĩ trẻ mở rộng tầm mắt và theo kịp với sự tiến bộ của thế giới. Các bác sĩ của ta làm việc có thể thiếu những phương tiện máy móc hiện đại nhưng kiến thức thì không kém các bác sĩ nước ngoài nhờ không ngừng cập nhật kiến thức thông qua các hoạt động khoa học này.
Bên cạnh các hội nghị, hội thảo khoa học, Hội còn tổ chức các lớp tập huấn cấp cứu sản khoa, các lớp soi cổ tử cung, lớp ứng dụng LASER trong phụ khoa.
9/ Ngành sản phụ khoa ngày càng phát triển và phát triển rất nhanh. Trong đó có khái niệm Dấu ấn sinh học, chẳng hạn như trong quản lý tiền sản giật. Điều này có ý nghĩa như thế nào thưa BS?
Những khái niệm dấu ấn sinh học đó chẳng qua là những xét nghiệm tiên tiến để giúp chẩn đoán và tiên lượng tiến triển của bệnh để bác sĩ có thể có hướng xử trí kịp thời và chính xác. Thí dụ xét nghiệm tìm SFlt-1, PIGF trong dự đoán tiền sản giật. Khi tỷ số SFlt-1/ PIGF < 38 dự đoán tiền sản giật (TSG) không xảy ra trong 1 tuần tới. Nếu tỷ số này ≥38 thì khả năng xảy ra TSG trong 4 tuần tới. Trong phụ khoa, p16INK 4a là chỉ thị sinh học khá chính xác của ung thư cổ tử cung. Những khái niệm mới mẻ này thường được chúng tôi viết trong các bài báo đăng trong tạp chí Thời sự Y học chuyên đề Sức khỏe sinh sản của Hôi định kỳ mỗi quí 1 lần.
10/ Về hưu nhiều năm rồi, nhưng công việc của BS vẫn luôn tất bật. 1 ngày của BS như thế nào?
Nghỉ hưu là nghỉ quản lý ở cơ quan nhà nước chứ vẫn phải làm chuyên môn. Tôi vẫn làm việc ở BV Hùng Vương với tư cách cố vấn phụ trách đào tạo và khám bệnh. Tôi vẫn giảng dạy cho học viên sau đại học của Đại học Y Dược TP.HCM, Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, Đại học Khoa học tự nhiên, vẫn tham gia hội đồng chấm thi sau Đại học, vẫn hướng dẫn học viên cao học, CKII, Nghiên cứu sinh. Tôi còn là Giám đốc chuyên môn ở phòng khám Đa khoa Song An.
Ngoài vai trò chủ tịch Hội Phụ Sản TP.HCM, tôi còn là Tổng biên tập Tạp chí Thời sự Y học của Hội Y học TP.HCM. Công việc kể ra tuy nhiều nhưng không căng thẳng như khi còn là Giám Đốc BV Hùng Vương. Đối với tôi, công việc quan trọng nhất vẫn là chăm sóc gia đình ngày trước cũng như bây giờ. Tôi quan niệm rằng muốn làm việc tốt thì phải có một gia đình hạnh phúc làm chỗ dựa tinh thần vững chắc cho mình. Vì thế, tôi vẫn luôn sắp xếp để có thì giờ đi du lịch với Chồng, với các con và chơi với 2 đứa cháu ngoại.
Cả cuộc đời gắn bó với thai phụ, với bệnh nhân, BS Vũ Thị Nhung cũng khó nhớ hết mình đã bao nhiêu lần cùng đồng hành để các thai phụ vượt cạn an toàn, bao nhiêu ca mang lại hạnh phúc cho các gia đình hiếm muộn, tư vấn - điều trị bao nhiêu ngàn ca liên quan đến sức khỏe sinh sản... Điều mà BS Vũ thị Nhung nhận lại, chính là lòng tri ân, niềm tin tưởng, thương yêu của các bệnh nhân, các thai phụ cùng với gia đình. Và bài thơ sau là 1 trong rất, rất nhiều những món quà như thế!
Chị đã chọn đường
Mới gặp chị một lần thôi
Mà tôi đã thấy sáng ngời niềm tin
Chị là sao sáng trong đêm
Là bồ câu trắng bay trên bầu trời
Chị sinh ra để cứu người
Nên trong tiếng nói nụ cười hồn nhiên
Lương y chị đã hợp duyên
Tâm như Bồ Tát mẹ hiền bao dung
Chị là người đã dầy công
Cứu bao sinh mạng thoát vòng hiểm nguy
Hàng ngày đầu chị nghĩ suy
Trăm công ngàn việc cũng vì thương dân
Khoa học chị đã góp phần
Làm cho đất nước tiến gần năm châu
Giúp các sản phụ giảm đau
Cho thân nhân họ bớt sầu tăng vui
Nhân nào quả ấy chị ơi
Trồng đức chị sẽ đời đời hiển vinh
Chị ơi, hai chữ, nghĩa tình
Trong cuộc sống nó giúp mình nở hoa
Nó tạo nhân cách cho ta
Nó là ánh sáng chan hòa muôn phương
Vũ Nhung chị đã chọn đường
Trồng rừng nhân đức ngát hương muôn đời
Quý chị tôi tặng mấy lời
Chúc chị thành đạt sáng ngời niềm tin
Tặng chị Vũ Thị Nhung
Giám đốc Bệnh viện Hùng Vương
Đỗ Sáu, 19/01/2007
58 Phước Hưng, P8, Q5
Xin cám ơn BS rất nhiều!
Theo Tạp chí Sức Khỏe
Chưa có bình luận
Chưa có bình luận